Cildi Anlamak
Kaşınan kırmızı bir leke; kulağa atopi gibi geliyor! Çoğumuz gerçekten ne olduğunu bilmeden atopik dermatit ya da egzama hakkında konuşuruz. Atopik dermatit, farklı nedenlerden dolayı ortaya çıkan ve kaşıntı atağı ile devam edebilen ve farklı türlerinde farklı önlemler alınması gereken güçlü bir kelimedir.
Gerçekten de bütün atopi türlerinde bu belirti görülmektedir. Dermatologlara göre "dermatit" olarak adlandırılan üç tip atopi bulunmaktadır: atopik dermatit (genellikle atopik egzama olarak bilinir), irritan kontakt dermatit (tahriş egzaması) ve alerjik kontakt dermatit (alerjik egzama). Her üç egzama tipi de atak döneminde birbirine çok benzese de farklı patolojilerdir. Bunları ayırt edebilmeniz için bu rehberi hazırladık.
Atopik dermatit her şeyden önce en çok bebekleri ve çocukları etkilemektedir. Endüstrileşmiş ülkelerde atopik vaka sayısı son 30 yılda tam üç katına çıktı: Ülkeden ülkeye farklılık gösterse de genel olarak çocukların %10 ile %30'u bu durumdan mustarip. Atopik dermatit çoğu çocukta yedi veya sekiz yaş civarında kaybolur.
Bebeklerde atopik dermatit hakkında daha fazla bilgi için: "Bebeklerde atopik dermatit"
Ancak bu cilt rahatsızlığı, ergenlik çağı boyunca da devam edebilir. Dünyada ergenlerin %10 ile %20'sinin atopik dermatitten mustarip olduğu tahmin ediliyor.
Ergenlik döneminde atopik dermatit hakkında daha fazla bilgi için: "Ergenlikte egzama"
Endüstriyelleşmiş ülkelerde yetişkinlerin %10'u atopik dermatitten etkilenmektedir. Bu %10'luk kesimdeki yetişkinlerin bazıları çocukluklarından beri atopik dermatit ile yaşamlarını sürdürmektedir. Diğerleri ise sorunun tekrar nüksetmesinden önce bazen yıllar süren nöbetsiz dönemleri yaşamıştır. Öte yandan bazıları da ilk defa yetişkinliklerinde böyle bir sorunla tanışmıştır.
Yetişkinlerde atopik dermatit hakkında daha fazla bilgi için: "Yetişkinlerde egzama"
Atopik dermatit veya atopik egzama, aşırı kuru cilt ile karakterize kronik ve döngüsel bir cilt rahatsızlığıdır. Ne ciddi ne de bulaşıcıdır, ancak yaşam kalitesini ciddi şekilde etkileyebilmektedir. Haftalar veya aylar boyunca süren toplam üç dönemi bulunmaktadır.
Bu dönemde kaşıntı ve tahriş hissinin yanı sıra yüzde ve vücutta pütür pütür görünen, kırmızı lekeler ortaya çıkar. Her lekede içi sıvı ile dolu küçük kabarcıklar görülür. Genellikle şiddetli bir kaşıntı hissi söz konusudur. Bu da kontrol edilemeyen kaşınma eylemlerine yol açar. Lekeler zamanla patlar, kanar ve hatta enfekte olabilir. Çoğunlukla topikal steroidler gibi doktor tarafından verilen bir tedavi uygulandığında kuruyup kaybolurlar.
Bu dönemde cilt 'normal' haline geri döner; diğer bir deyişle, çok kuru, gergin ve sürekli bir rahatsızlık hissi uyandıran durumuna. Ayrıca bazı noktalarda cilt pul pul dökülebilir; beyaz çizgiler ve pütür pütür görünüm baş gösterebilir.
Birkaç hafta veya ay sonra, nedeni belli bir duruma bağlı olmaksızın yeni bir atak meydana gelir. Böylece döngü yeniden başlar.
Atopi atakları sırasında kaşıntı hissi bazen yaşam kalitesini oldukça etkileyebilir: asabiyet, uyku sorunları, yorgunluk, başkalarına karşı nasıl gördüğü konusunda endişe, hatta bazen psikolojik zorluklar ve ilişkilerde sıkıntılar…
Atopik dermatitin iki nedeni olabilir: genetik yatkınlık ile çevreye ve yaşam tarzına bağlı epigenetik faktörler.
Aile geçmişinde var olabilir
Bu cilt rahatsızlığı genellikle kalıtsaldır. Temelde yatan neden dış maddelerin nüfuz etmesine açık, aşırı kuru ve gözenekli bir cilttir. Lipit azlığından dolayı cilt, çevreye karşı bariyer işlevini yerine getiremez. Daha geçirgendir, ortamdaki alerjenlerin ve tahriş edicilerin içeri nüfuz etmesine engel olamaz, sünger gibi her şeyi emer.
Tetikleyici ve kötüleştirici faktörler
Atopi eğilimli ciltte kaşıntı ataklarını tetikleyen birçok faktörden söz edilebilir: soğuk, rüzgar, sıcak, terleme, kirlilik, polen, cilde uygun olmayan kozmetik ürünler, deterjan, ilaçlar... Her insan farklı şeylere karşı duyarlı olabilir ve bu durum uygun olmayan beslenme yüzünden daha da kötüleşebilir. Sindirim sistemi ve bağırsak mikrobiyomu da bu konuda belirleyici bir rol oynar. Son olarak, stres ve duygular da kaşıntı ataklarını tetikleyebilir. Her atak, zaman geçtikçe daha fazla aşırı tepki veren denetimsiz bir bağışıklık sisteminin sonucudur.
İster çocuk ister yetişkin olsun, atopik dermatitin mümkün olduğunca erken tedavi edilmesi oldukça önemlidir. Dermatologlar, hastalara günlük hayatlarını iyileştirecek etkili tedaviler sunmaktadır. Kısa vadeli öncelik kaşıntıyı yatıştırmak, uzun vadeli hedef ise kaşıntı ataklarını ortadan kaldırmaktır.
Cildi nemlendirmek ve lipit sağlamak için nemlendirici bakım
Atakları önlemenin en basit ve temel yolu budur. Atopik bir cilt, cilt için özel olarak formüle edilmiş bir nemlendirici kremi günde iki kez vücudun her yerine sürmelidir. Bu günlük uygulama kaşıntıyı yatıştıracaktır. Uzun vadede ise cildi nemlendirecek ve cilde bariyer işlevini geri kazandırarak nüksleri önlemede rol oynayan lipitleri sağlayacaktır. Ayrıca duş yağı gibi cildi tahriş etmeyen nazik bir temizleyici kullanmak gerektiği unutulmamalıdır. Son olarak, cildin reaksiyon göstermesine neden olabileceği için, kullanılan diğer kozmetik ürünlere karş dikkatli olmak her zaman önemlidir.
Reçeteli lokal ve tıbbi kremler
Atak döneminde ilk belirtiler ortaya çıkar çıkmaz, kırmızı ve kaşıntılı lekelere uygulanan kortizon bazlı bir kremin yanı sıra nemlendirici kremi de sürmeye devam etmek gerekmektedir. Topikal steroid kullanım miktarına bağlı olarak, her nemlendirici uygulamasından sonra lekeler daha iyi hale gelir ve boyutları küçülür. Kullanılan krem miktarı kademeli olarak azaltarak tedavi kırakıldığında ortaya çıkabilecek yoksunluk etkisi de önlenmiş olur. Genel anlamda atopik dermatit tedavisinde topikal kortikosteroid kullanımının neden olduğu ikincil etkiler, doktorun reçete ettiği uygulama şekline uyulduğu sürece çok nadir görülür.
İyi alışkanlıklar
Daha fazla öneri için: "Atopik Dermatit ile Yaşamı Kolaylaştıran Çözümler"
İki alt tipi olan bir diğer atopi türü de kontakt dermatittir: irritan kontakt dermatit ve daha nadir görülen alerjik kontakt dermatit.
İrritan kontakt dermatit, tüm kontakt dermatitin (tahriş ve alerjik) %80'ini oluşturur. Birçoğu asla bir doktora başvurmadığından, kaç kişinin irritan kontakt dermatiti olduğunu kestirmek zordur. Çoğunlukla az tespit edilse bile, nüfusun %2 ila %10'unun1etkilendiği, kadınlar ve erkekler arasında eşit olarak görüldüğü tahmin ediliyor. Mesleki cilt hastalıklarının %95'inden2 irritan kontakt dermatit sorumludur. Bazı kişilerde hem atopik hem de kontakt dermatit görülebilir.
İrritan kontakt dermatitte cilt, belirli bir tahriş edici maddeyle temas ettikten sonra reaksiyon gösterir: kozmetik ürün, kimyasal ürün, metal, ilaç, doğal madde... Reaksiyon, tahriş edici maddeye belirli bir süre dokunma veya sürtünme ile ilişkili olabileceği için bu durum, irritan kontakt dermatit olarak adlandırılır. Alerjik ve bulaşıcı değildir.
Bu cilt rahatsızlığı sıklıkla yüzü ve elleri etkiler. Klasik belirtiler, kişinin neye duyarlı olduğuna bağlı olarak büyük ölçüde değişir. Kuru cilt, kızarıklık, şişme, küçük yumrular, kırmızı lekeler, sıvı ile dolu kabarcıklar, batma, yanma ve şiddetli olabilen kaşıntı bunlar arasındadır. Sorun kronikleştiğinde, cilt giderek daha da kalınlaşabilir, pul pul dökülebilir, küçük yarıklar ve çatlaklar geliştirebilir. Etkilenen bölge görünür bir yerdeyse, diğer insanların da dikkatini çekebileceği için kişide utanç duymaya ve kompleks geliştirmeye neden olabilir.
Vücudun tahriş edici bir maddeye gösterdiği reaksiyon, hatalı bir cilt bariyeri ile ilişkilidir. Reaksiyon, maruz kalmadan birkaç saat sonra meydana gelir ve yalnızca temasın meydana geldiği alanla sınırlıdır.
Aşağıda irritan kontakt dermatiti tetikleyebilecek tahriş edici maddelere birkaç örnek verilmiştir. Sürtünme, ovalama, soğuk veya sıcak gibi durumu kötüleştirici fiziksel faktörler de söz konusu ise reaksiyonun çok daha fazla olacağını unutmayın...
En bilinen irritan kontakt dermatit türlerinden biri, temizlik ürünlerine ve deterjanlara maruz kalmanın neden olduğu "ev hanımı dermatiti"dir. Hem ev içi hem de işy eri bağlamında, bakım verme ve sağlık hizmetlerinde görülebilir. Bazı meslek grubu çalışanlarının irritan kontakt dermatit geliştirme riski daha yüksektir:
Tarım ve bahçecilik çalışanları: bitki koruma ürünleri
Kuru olan alan mümkün olan en kısa sürede nazik bir temizleme ürünü ile temizlenmelidir. Reaksiyon çok güçlü ise, vakit kaybetmeden doktora danışılmalıdır.
İyi alışkanlıklar
Alerjik kontakt dermatit, irritan kontakt dermatitten çok daha nadir görülür. Kontakt dermatit, vakalarının yaklaşık %20'sini oluşturur.
Belirtiler irritan kontakt dermatite oldukça benzerdir: kızarıklık, şişme, yumrular, kırmızı lekeler, yanma hissi, yoğun kaşıntı, kalınlaşan cilt ve gelişen mikro çatlaklar ve yarıklar. Bu belirtiler aynı alerjene yeniden maruz kalındıktan sonra ortaya çıkar.
Başka bir deyişle, belirli bir alerjene uzun yıllar maruz kaldıktan sonra reaksiyon göstermeyip, aniden reaksiyon göstererek bir alerji nöbeti geçirmek mümkündür. Belirli bir uyarı işaretinin olmadığı dönem, herhangi bir ataktan önce gelen hassasiyetin meydana geldiği dönemdir.
Reaksiyon, temasın gerçekleştiği bölgede, genellikle 24 ile 96 saat sonra gerçekleşir. Semptomlar çok daha sonra da ortaya çıkabilir ve maruz kalınan yerden daha geniş bir alana, hatta bazen vücudun diğer kısımlarına bile yayılabilir. Reaksiyonun vücudun görünür bir kısmında olması durumunda ise neden olduğu kaşıntı, rahatsızlık ve diğer insanların bakışlarından dolayı kişinin yaşam kalitesi büyük ölçüde etkilenebilir.
Dermatologlar, bu iki form birbirine çok benzediğinden, alerjik kontakt dermatitin başlangıç noktasının tahriş edici olduğunu söyler. Bu ikisi temelde birbirleriyle ilişkilidir. Bir alerjene tekrar tekrar maruz kalınması durumunda tahriş alerjik dermatite dönüşür. Alerjen çok düşük seviyelerde olsa bile, bir bağışıklık reaksiyonu tetiklenerek beden duyarlı hale gelir.
Bu cilt rahatsızlığının bulunduğu yerler, durumun nedenini belirlemekte yardımcı olabilir:
Aynı şekilde bazı meslek grubu çalışanlarının da alerjik kontakt dermatit geliştirme riski daha yüksektir:
Alerjik kontakt dermatiten şüphesi varsa, uygun bir topikal tedavi (genellikle bir kortikosteroid) reçete edebilecek bir doktora danışılmalıdır. Daha sonraki aşamada, alerji konusunda ihtisaslaşmış bir alerji uzmanına veya dermatoloğa giderek alerji değerlendirmesi talep edilebilir. Buradaki amaç, gelecekte yeniden bu sorunla karşılaşmamak için cildin neye reaksiyon geliştirdiğini belirlemektir.
Kuru Ciltler
Skin Protect™ Kompleksi
Kuru ve hassas ciltler için temizleyici duş jeli
Tüm aile için (prematüre bebekler hariç)
Atopiye eğilimli ciltler
Skin Barrier Therapy™ Patenti
Kuru, hassas ve atopi eğilimli ciltler için durulanan duş yağı.
Tüm aile için (prematüre bebekler hariç)
Atopiye eğilimli ciltler
Skin Barrier Therapy™ Patenti
Çok kuru ve atopi eğilimli ciltler için zengin içerikli temizleyici jel.
Tüm aile için (prematüre bebekler hariç)
Atopiye eğilimli ciltler
Skin Barrier Therapy™ Patenti
Çok kuru ve atopi eğilimli ciltler için nemlendirici kalıp temizleyici.
Tüm aile için (prematüre bebekler hariç)
Atopiye eğilimli ciltler
Skin Barrier Therapy™ Patenti
Çok kuru ve atopi eğilimli ciltler için yoğun kaşıntı karşıtı besleyici, ferahlatıcı ve nemlendirici jel krem.
Tüm aile için (prematüre bebekler hariç)
Kuru Ciltler
Skin Protect™ Kompleksi
Kuru ciltler için ultra nemlendirici, besleyici ve koruyucu bakım kremi
Tüm aile için (prematüre bebekler hariç)
Atopiye eğilimli ciltler
Skin Barrier Therapy™ Patenti
Çok kuru ve atopi eğilimli ciltler için nemlendirici bakım kremi.
Tüm aile için (prematüre bebekler hariç)
Yoğun Göz Çevresi Kuruluğu
Skin Barrier Therapy™ Patenti
Çok kuru ve atopi eğilimli ciltlerde göz çevresini yatıştırmaya ve onarmaya yardımcı nemlendirici bakım kremi.
Tüm aile için (prematüre bebekler hariç)
Çatlamış ve çok kuru dudaklar
Kuru ve hassas dudaklar için stick formunda koruyucu ve nemlendirici bakım
Tüm aile için (3 yaşından büyük çocuklar)
Çatlamış ve çok kuru dudaklar
Çok kuru ve çatlamış dudaklar için besleyici ve yoğun nemlendirici balm
Çocuklar, Yetişkinler
Kuru ve Çok Kuru Ciltler
D.A.F.™ Patenti
Kuru ve yıpranmış el ve tırnaklar için nemlendirici ve besleyici bakım kremi
Yetişkinler, Çocuklar
